Milli Eğitim Bakanlığı Müsteşarı Yusuf Tekin'in birkaç gün önce açıkladığı yeni "Üç Çemberli Liselere Giriş Sistemi" de öğrenciyi ve veliyi memnun etmeyecektir. Çünkü bu sistem, Bakanlığın "Her öğrencinin istediği okul türüne yerleşecek" iddiasını gerçekleştiremez.
Sisteme göre, bir öğrenciye, ikametine göre 3 okul çemberi sunulacak. Öğrenci, her çemberden birer okul seçecek.1. Çembere yerleşemeyen öğrenci, 2. çembere yerleştirilecek. Oraya da yerleşemezse 3. çembere yerleştirilecek. Bu sistem ülke genelinde liselere kayıt sorununu çözmez.
Bu sistemin niçin sorunu tam olarak çözmeyeceğini maddeler halinde açıklayalım.
- Bu çemberlerin hepsinde Anadolu Lisesi, Meslek Lisesi ve İmam Hatip Lisesi olacak. Fakat Fen Lisesi, Sosyal Bilimler Lisesi ve Güzel Sanatlar ve Spor Lisesi bulunamayacak. Özellikle birçok ilçe merkezinde bu okul türleri bulunmamaktadır.
- Anadolu türü bütün liselerin kontenjanları 30-34 arasındadır. Bu kontenjanlar ikamet yakınlığına göre yerleştirilip dolunca, öğrenci 2. ve 3. çembere yönlendirilecek. Oralarda da istediği okullara yerleşemezse örgün eğitim dışına çıkarak Açık Öğretim Lisesine gitme zorunda kalacak.
- Üç çember özellikle büyükşehir statüsündeki illerde uygulanacak. Buralarda 1. çembere yerleşemeyen öğrencilerin çoğu, servis kullanmak zorunda kalacaklar. Bu da ailelere ek bir mali yük getirecek.
- Bu çemberler düzenlenirken, o çemberdeki Ortaokul öğrenci sayıları ile Anadolu, Meslek ve İmam Hatip Lisesi kontenjanlarının eşitlendiği belirtiliyor. Bu çemberdeki öğrencilerin yüzde 70'i Anadolu Lisesi tercih ederse, yerleştirme nasıl olacak? Bu sorunun da cevabı yoktur.
Bu konudaki çözüm önerilerim ise şunlardır:
- Yurt genelindeki tüm Fen, Sosyal Bilimler, Güzel Sanatlar ve Spor Liseleri, merkezi sınava tabi okullar kapsamına alınmalıdır. Böylece en azından yetenekli öğrencilerin bu okullara girme şansı artacaktır.
- Son dört beş yılda yeterince orta öğretim binası yapılmamıştır. 2013 yılında Genel Liseler kapatılmış, bunların bir kısmı Anadolu Lisesi yapılırken, çoğu İmam Hatip Lisesi ve Ortaokuluna dönüştürülmüştür. Bizzat Bakanlıkça İmam Hatip Liselerinin çoğunun kontenjanının üçte ikisine yakın bölümünün boş kaldığı belirtilmiştir. Bu nedenle, Başarısız Anadolu Liseleri ile kontenjanı çok boş kalan İmam Hatip Liseleri Genel Liseye dönüştürülmelidir. Çünkü Genel Liselerde kontenjan sınırlaması yoktur. Böylece on binlerce öğrencinin Açık Liseye gitmesi önlenmiş olacaktır.
- Ayrıca kontenjan boşluğu olan okullar da Çok Programlı Liseye dönüştürülerek, hem birçok öğrencinin istediği okula yerleşmesi gerçekleşmiş, hem de ülke ekonomisine büyük katkı sağlanmış olacaktır.
Bu durumda 2018 Haziran ayında yapılacak olan merkezi sınava girme zorunluluğu bulunmamasına rağmen, 1 milyon 200 bin Ortaokul son sınıf öğrencisinin en az 700 bininin katılacağını tahmin ediyorum. Çünkü sınav ücretsiz ve katılmanın bir zararı yok. Zaten her yıl sınav kaosu, sınavı yapılacak 100 bin kontenjanı bulunan 600-700 özellikli lise için yaşanıyor.
Sizin anlayacağınız bizi sıkıntılı bir lise kayıt dönemi beklemektedir. Allah velilere ve öğrencilere dayanma gücü ve sabrı versin.
Not: Bu konudaki görüşlerim özet olarak bugünkü (10.01.2018 ) Milliyet gazetesinde yayımlandı.
Dr. Sakin ÖNER
