Eş Durumu İle İlgili Yargı Kararı

T.C.

DIYARBAKIR 3. İDARE MAHKEMESİ

ESAS NO: 2012/759

 

YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYEN (DAVACI) CANAN ARTİK

VEKİLİ

1. OZLEM AVCI

Haydar Çavuş Mahallesi Şehit Süleyman Bey Caddesi Kozluhan Apt. No:8/3 Bandırma/BALIKESIR

KARŞI TARAF (DAVALI) : MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI ANKARA

 

İSTEMİN ÖZETİ: Diyarbakır ili Sur İlçesi Aksalkım İlköğretim Okulunda öğretmen olarak görev yapan davacı, subay olan eşinin görev yaptığı Balıkesir ili Bandırma ilçesine atanma istemiyle yaptığı 23.08.2012 tarihli başvurusunun reddine ilişkin Milli Eğitim Bakanlığı işleminin; hukuka aykırı olduğu, Anayasa'da bulunan aile birliği ilkesine aykırı işlem tesis edildiği, ileri sürülerek iptali ile atanamaması nedeniyle ücretsiz izne ayrıldığından bahisle mahrum kaldığı tüm özlük haklarının tazmini ve yürütmenin durdurulması

SAVUNMA ÖZETİ Öğretmenlerin atamalarında boş norm kadro bulunması gerektiği, davacının atanmak istediği yerde ise boş kadronun bulunmadığı, işlemin mevzuata uygun olduğu, ayraca davacının 2012 Eylül memur mazeret atama döneminde Balıkesir ili Bandırma ilçesine atandığı, ancak davacının itirazı üzerine bu atamanın iptal edildiği belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmuştur.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Diyarbakır 3. İdare Mahkemesi'nce işin gereği görüşüldü:

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun "Yürütmenin Durdurulması" başlıklı 27. maddesinin 2. fıkrasında, idare mahkemelerinin, idari işlemin uygulanması halinde telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, davalı idarenin savunması alındıktan veya savunma süresi geçtikten sonra gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilecekleri hükme bağlanmıştır.

1982 Anayasası'nın "Ailenin korunması ve çocuk hakları" başlıklı 41. maddesinde "Aile, Türk toplumunun temelidir ve eşler arasında eşitliğe dayanır. Devlet, ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını

sağlamak için gerekli tedbirleri alır, teşkilatı kurar. Her çocuk, korunma ve bakımdan yararlanma, yüksek yararına açıkça aykırı olmadıkça, ana ve babasıyla kişisel ve doğrudan ilişki kurma ve sürdürme hakkına sahiptir." hükmü yer almıştır.

Ülkemiz tarafından 1948 yılında kabul edilerek iç hukukumuzun bir parçası haline getirilen İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi'nin 16/3. maddesinde "Aile, cemiyetin tabii ve temel unsurudur; cemiyet ve Devlet tarafından korunmak hakkını haizdir." hükmüne yer verilmiştir.

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun "Yer Değiştirme Suretiyle Atanma" başlıklı 72. maddesinde "Kurumlarda yer değiştirme suretiyle atanmalar; hizmetlerin gereklerine, özelliklerine, Türkiye'nin ekonomik, sosyal, kültürel ve ulaşım şartları yönünden benzerlik ve yakınlık gösteren iller gruplandırılarak tespit edilen bölgeler arasında adil ve dengeli bir sistem içinde yapılır. Yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapılacak atamalarda: aile birimini muhafaza etmek bakımından kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak memur olan diğer eşin de isteği halinde ataması, atamaya tabi tutulan memurun atandığı yere 74 ve 76 ncı maddelerde belirtilen esaslar çerçevesinde yapılır. Yer değiştirme suretiyle atanmaya tabi memurun atandığı yerde eşinin atanacağı teşkilatın bulunmaması ya da teşkilatı olmakla birlikte niteliğine uygun münhal bir görev bulunmaması ve ilgilinin de talebi halinde, bu personele eşinin görev süresi ile sınırlı olmak üzere aşağıdaki şartlarda izin verilebilir. ... Memurların atanamayacakları yerler ve bu yerlerdeki görevler ile kurumların özellik arz eden görevlerine atanabilmeleri için hangi kademelerde ne kadar hizmet etmeleri gerektiği ve yer değiştirme ile ilgili atama esasları Devlet Personel Başkanlığı'nca hazırlanacak bir yönetmelikle belirlenir. Kurumlar atamaya tabi olacak personeli için bu yönetmelik esaslarına göre Devlet Personel Başkanlığı'nın görüşünü almak suretiyle bir personel ve atama planı hazırlar." hükmü yer almıştır.

652 sayılı Kanun Hükmünde Kararname(KHK)'nin "Atama" başlıklı 37. maddesinin 3. fıkrasında "Öğretmenlerin Bakanlıkça belirlenen hizmet bölge veya alanlarında en az üç eğitim öğretim yılı görev yapması esastır. Bunların yer değiştirme suretiyle atamaları her yıl yapılan atama plan ve programları çerçevesinde eğitim öğretim faaliyetlerini etkilemeyecek şekilde sonuçlandırılır. Bakanlıkça belirlenen özür gruplarına bağlı yer değiştirmeler ise yaz tatillerinde yapılır." düzenlemesine, 5.fıkrasında "Özre dayalı yer değiştirme istekleri hizmet puanı sıralamasındaki yetersizlik sonucu yerine getirilemeyenlere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 72.maddesi kapsamına girenlerin hakları saklı kalmak kaydıyla, istekleri hâlinde istekte bulundukları yere atanmaya hak kazanıncaya kadar aylıksız izin verilebilir. Bu şekilde aylıksız izin verilen öğretmenler, bağlı bulundukları il milli eğitim müdürlüklerine bu amaçla tahsis edilmiş bulunan boş öğretmen kadrolarına aylıksız izinli olmak şartıyla atanır. Bunların atandıkları bu kadrolar aylıksız izin süresiyle sınırlı olarak saklı tutulur. Ancak, aylıksız izne ayrılan öğretmenler, üçüncü yıl sonuna kadar istedikleri yere atamalarının yapılamaması hâlinde durumlarına uygun boş öğretmen kadrolarına öncelikle atanırlar." düzenlemesine yer verilmiştir.

Öte yandan, Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmelik'in "Amaç" başlıklı 1. maddesinde "Bu Yönetmelik; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 2 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 2 nci maddesi ve aynı Kanunun 2670 sayılı Kanunla değişik 72 nci maddesine dayanılarak, Devlet Memurlarının aynı kurum içinde yer değiştirme suretiyle atanmalarını sağlamak amacıyla düzenlenmiştir." hükmüne, "Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarda Göz Önünde Bulundurulacak Hususlar" başlıklı 9. maddesinde "Yer değiştirme suretiyle atanmalar, Devlet Memurlarının dengeli bir şekilde dağılımını sağlamak için öğrenimi, uzmanlığı, iş tecrübesi, mesleki bilgisi gibi özellikleri ile boş kadro durumu göz önünde bulundurularak kurumlarınca hazırlanan bir plan dahilinde yapılır.

Yapılacak atamalarda; aile birimini muhafaza etmek bakımından, eş ve sağlık durumları ilgili kurumlar arasında gerekli koordinasyon sağlanarak dikkate alınır....

Farklı kurumlarda çalışıp da her ikisi de yer değiştirmeye tabi olan eşlerden unvan, kadro ve görev bakımından daha aşağıda bulunanın görev yeri yukarıda bulunana bağlı olarak değiştirilir.

Aynı veya farklı kurumlarda çalışıp da eşlerden birinin yer değiştirmeye veya bu yönetmelik hükümlerine göre yer değiştirmeye tabi olmaması hallerinde, yer değiştirmeye tabi olmayan veya özel yönetmeliklerine göre yer değiştirmeye tabi olan eşin görev ve unvanı ile hizmetin özelliği dikkate alınır. Bu yönetmelik hükümlerine göre zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan memurun, memur olan eşinin yer değiştirme talebi öncelikle yerine getirilir.

İlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiştirmeye tabi tutulan eğitim ve öğretim hizmetleri sınıfı, mülki idare amirliği hizmetleri sınıfı ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına giren Memurlar, Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup subay ve astsubaylar, hakim ve savcılar ile bu Yönetmeliğin ek 1 inci maddesi kapsamına girenlerin görev süresiyle sınırlı olmak üzere atandıkları yere, memur olan eşinin atanmasında mevzuatı uyarınca yürürlüğe konulan norm kadro sayılarına ilişkin hükümler uygulanmaz." düzenlemesine, "Özel Yönetmelikler" başlıklı 28.maddesinde ise: "Kurumlar bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içinde halen görevde bulunan memurların geçmiş hizmetlerinin bu Yönetmelik çerçevesinde nasıl değerlendirileceğini ve bu Yönetmeliğin çeşitli maddelerinde kurumlarca tespiti öngörülen diğer hususları kapsayan özel Yönetmeliklerini Devlet Personel Dairesinden olumlu görüş alınmak sureti ile çıkarırlar. Özel Yönetmeliklerde bu Yönetmeliğe aykırı hükümler yer alamaz...."düzenlemesine yer verilmiştir.

Dosyanın incelenmesinden, Diyarbakır ili Sur İlçesi Aksalkım İlköğretim Okulunda öğretmen olarak görev yapan davacı, subay olan eşinin görev yaptığı Balıkesir ili Bandırma ilçesine atanma istemiyle yaptığı 23.08.2012 tarihli elektronik ortamda, iller arası eş durumu mazeret tayini talebinin eşinin görev yaptığı ilde alanında boş kontenjan bulunmadığından bahisle reddi üzerine görülen davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden, toplumun temeli olan ailenin korunması, huzur ve refahı için gerekli tedbirlerin alınmasının tüm kurumlar için Anayasal bir yükümlülük olduğu ve bu yükümlülüğü yerine getirmede tanınmış herhangi bir istisnanın da Anayasa'da yer almadığı, 652 sayılı KHK'de de özre dayalı yer değiştirme isteği yerine getirilemeyenlerden 657 sayılı Kanun'un 72. maddesi kapsamına girenlerin haklarının saklı tutulduğu, 72. maddeye göre kurumların yeniden veya yer değiştirme suretiyle yapacakları atamalarda aile birimini muhafaza etmek bakımından gerekli tedbirleri alacağı ve yer değiştirme ile ilgili atama esaslarının Yönetmelikle belirleneceği, 72. madde dayanak alınarak çıkarılan ve yürürlükte olan Devlet Memurlarının Yer Değiştirme Suretiyle Atanmalarına Dair Yönetmeliğin 9. maddesine göre de zorunlu yer değiştirmeye tabi olan memurun, memur olan eşinin yer değiştirme talebinin öncelikle yerine getirileceği, mülki idare hizmetleri sınıfı, emniyet hizmetleri sınıfı, subay, astsubay, hakim ve savcılar gibi zorunlu yer değiştirmeye tabi kamu görevlilerinin atandıkları yere, memur olan eşlerinin atamalarında eşin görev yaptığı kurumla ilgili olarak norm kadro sayılarına ilişkin hükümlerin uygulanmayacağı. Kurumların hizmet puanı veya kadro yetersizliği gibi mazeretler ileri sürerek zorunlu atamaya tabi personelin memur olan eşini atamama veya ücretsiz izin almaya dolaylı olarak zorlama gibi bir yola başvuramayacakları anlaşılmaktadır. Bu durumda, yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca. Zorunlu atamaya astsubay olarak görev yapan eşinin durumu gerekçe gösterilerek, eş durumu mazereti gerekçesiyle yapılan iller arası eş özrüne dayalı atanma talebinin, mevzuat uyarınca kadro durumuna bakılmaksızın öncelikli olarak yerine getirilmesi gerekirken, yasal süresi içerisinde yapılan başvurunun 'hizmet puanı yetersizliği' gerekçe gösterilerek reddine ilişkin tesis edilen dava konusu işlemde eşitlik, hakkaniyet ve yukarıda yer alan mevzuat hükümlerine uyarlık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan davalı idare tarafından davacının Eylül 2012 özür gurubu memur atama döneminde talebi doğrultusunda Balıkesir ili Bandırma ilçesine atamasının yapıldığı, ancak davacının itirazı üzerine söz konusu atamanın iptal edildiği ileri sürülmüşse de, davacının söz konusu atama döneminde öğretmen olarak değil memur statüsünde atamasının yapıldığı anlaşıldığından yapılan atamanın davacının talebini karşılar nitelikte görülmemiştir. Diğer yandan, dava konusu işlemle, davacının aile bütünlüğü bozulduğundan telafisi güç ve imkansız zararların mevcudiyetinde de duraksamaya yer bulunmamaktadır. Açıklanan nedenlerle; hukuka aykırılığı açık olan dava konusu işlemin; uygulanması halinde telafisi güç zararlar doğabileceğinden 2577 Sayılı Kanunun 27.maddesi uyarınca teminat alınmaksızın yürütülmesinin durdurulmasına, kararın tebliğini izleyen günden itibaren 7 gün içerisinde Diyarbakır Bölge İdare Mahkemesi'ne itiraz yolu açık olmak üzere 25/12/2012 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.